Đăng KýTổng thống Mỹ vừa chính thức công bố mức thuế lên tới 46% đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam, đây không chỉ là một con số choáng váng, mà còn là một cú đấm trực diện vào nền kinh tế đang phụ thuộc nặng vào xuất khẩu – đặc biệt là thị trường Mỹ.
Vì sao Mỹ lại đánh thuế 46% lên hàng Việt Nam?
Hãy tưởng tượng một nhà bán buôn Mỹ nhập 100 đôi giày từ Việt Nam, bán rất chạy, giá rẻ, chất lượng tốt. Nhưng hàng Mỹ muốn vào Việt Nam thì gặp đủ loại rào cản – thuế, quy chuẩn, thủ tục, thậm chí “cửa sau” cho hàng nội địa. Kết quả? Mỹ bị “lỗ” trong cuộc chơi này: năm ngoái, Việt Nam xuất sang Mỹ hơn 119 tỷ USD, nhưng chỉ nhập từ Mỹ khoảng 15 tỷ USD. Chênh lệch hơn 100 tỷ USD này khiến Mỹ cho rằng “Việt Nam chơi không sòng phẳng”.
Ông Trump, nổi tiếng với chính sách “nước Mỹ trên hết”, lấy lý do bảo vệ sản xuất trong nước và giảm thâm hụt thương mại để áp mức thuế cao nhất lên hàng Việt. Ông cho rằng Việt Nam, giống như Trung Quốc, đang hưởng lợi không công từ thị trường Mỹ. Việc áp 46% thuế – theo cách nói của ông – là để “cân bằng lại sân chơi”.
Ngành nào của Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nhất?
Thứ nhất, dệt may và da giày. Đây là hai ngành sử dụng rất nhiều lao động và xuất khẩu chủ yếu sang Mỹ. Ví dụ, một chiếc áo polo từng bán ở Walmart với giá 10 USD, nay phải bán 14-15 USD vì thuế. Người tiêu dùng Mỹ có thể chuyển sang mua áo từ Bangladesh, Ấn Độ – nơi bị đánh thuế thấp hơn.
Thứ hai, điện tử và linh kiện. Các công ty như Samsung, LG sản xuất tại Việt Nam để xuất khẩu đi Mỹ. Mức thuế cao khiến sản phẩm điện tử Việt Nam kém hấp dẫn hơn, ảnh hưởng đến cả doanh nghiệp FDI và chuỗi cung ứng nội địa.
Thứ ba, thủy sản, nông sản. Tôm, cá tra, cà phê, hạt điều… đều là những món quen thuộc trên bàn ăn người Mỹ. Nhưng với mức thuế mới, tôm Việt có thể trở nên quá đắt đỏ, mở cơ hội cho tôm Thái, tôm Ecuador vào thay thế.
Tác động tiêu cực: Từ doanh nghiệp đến kinh tế quốc gia
Doanh nghiệp xuất khẩu là bên chịu ảnh hưởng đầu tiên. Với mức thuế 46%, lợi nhuận bị bào mòn, nhiều công ty có thể mất đơn hàng, hoặc phải hạ giá để giữ khách. Một doanh nghiệp trái cây cho biết: “Giá nho tăng 30-40% thì khách Mỹ quay lưng ngay, họ đâu có trung thành như người Việt.”
Thị trường tài chính sáng nay đã phản ứng mạnh. VN-Index giảm hơn 80 điểm chỉ trong buổi sáng, hàng loạt cổ phiếu xuất khẩu như dệt may, thủy sản, da giày… rơi vào cảnh giảm sàn, không có bên mua. Nhà đầu tư bán tháo, lo sợ doanh thu doanh nghiệp sẽ lao dốc.
Tỷ giá cũng biến động, khi USD tăng giá so với VND vì lo ngại nguồn cung USD từ xuất khẩu sụt giảm. Điều này làm giá nhập khẩu tăng, lạm phát có thể bị đẩy lên.
Thất nghiệp có nguy cơ lan rộng, đặc biệt là ở các khu công nghiệp miền Nam – nơi hàng triệu lao động phụ thuộc vào đơn hàng từ Mỹ. Nếu đơn hàng sụt giảm, doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nhân sự, ảnh hưởng tới an sinh xã hội.
Doanh nghiệp Việt cần làm gì?
Nhiều doanh nghiệp cho biết, với mức thuế mới mà Mỹ đưa ra gần như “chặn đứng” hàng Việt vào thị trường này, bởi càng xuất sẽ càng lỗ. Ngay trong sáng nay (3/4), nhiều hiệp hội đã họp khẩn để đánh giá tình hình, mức độ ảnh hưởng.
Ông Trần Văn Lĩnh – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thủy sản và Thương mại Thuận Phước – cho biết, hiện nay sức cạnh tranh của ngành thủy sản Việt Nam so với của các nước như Ecuador, Ấn Độ… đều thấp hơn, do đó chỉ cần một biến động nhẹ về thuế quan, thủy sản Việt Nam đã khó có thể cạnh tranh được.
Theo ông Lĩnh, với mức thuế suất đối ứng 46% mà Mỹ đưa ra, cộng đồng doanh nghiệp thủy sản đều rất bất ngờ. “Mức này cũng khiến doanh nghiệp hết đường vào Mỹ, bởi càng xuất càng lỗ. Hiện, thị trường Mỹ chiếm hơn 20% tổng doanh thu của chúng tôi nên với tình hình này sắp tới, doanh nghiệp cũng phải nghiên cứu giảm bớt tỷ trọng, chuyển hướng thị trường”, ông Lĩnh nói
Ông Vũ Đức Giang – Chủ tịch Hiệp hội dệt may Việt Nam – cho rằng, con số áp thuế Mỹ đưa ra là bất ngờ, song 46% là đánh thuế vào tổng quan các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ, sắp tới sẽ có chi tiết từng dòng hàng để áp thuế.
Xuất khẩu hàng may mặc vào Mỹ có mặt hàng chịu thuế 0%, có mặt hàng 7%, 12%, hoặc như mặt hàng áo khoác là 27%. Việt Nam không có hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ nên nền tảng thuế đã có rồi, không phải hiện nay mới áp.
Chính phủ đang triển khai hàng loạt giải pháp, tiếp tục đàm phán để xem xét vận dụng, áp dụng các dòng thuế ra sao trong thời gian tới. Do đó, Hiệp hội khuyến cáo các doanh nghiệp bình tĩnh chờ đợi sự đàm phán giữa hai chính phủ. Các nhãn hàng cũng sẽ đưa ra quan điểm của họ để không gây ảnh hưởng nhiều tới tổ chức sản xuất.
X-investor sẽ tiếp tục cập nhật,
Cập nhật mới: Mỹ quyết định áp thuế 46% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam
Trade Tracker: Theo dõi giao dịch trong Kỷ nguyên ngoại giao thuế quan của Trump
